Juveniele bedelroep en andere geluiden

De meeste veldgidsen voor vogels beschrijven de lepelaar als zwijgzaam en benoemen hooguit de hoge, hese triller van de bedelroep van de juveniele vogels.

Lepelaars maken echter wel degelijk geluiden. Dit is bijvoorbeeld duidelijk te horen op webcam beelden van een kolonie zoals die op de Nieuwkoopse Plassen bij NestkastLive. De lepelaars zijn zelfs vrij luidruchtig. Bij het komen en gaan wordt er een hoop kabaal gemaakt.

Een bedelend jong en andere geluiden - Bron: NestkastLive.nl

Oeken

Daarnaast maken lepelaars ook een ander, zacht geluid. Onderzoekers als Ernst Poorter die vroeger met een schuiltentje in een kolonie gingen observeren schrijven er al over. Poorter beschrijft het geluid als ‘oek’ met een zachte K. Die oek-geluiden worden vaak meerdere keren achter elkaar herhaald. Poorter introduceerde daar het nieuwe Nederlandse werkwoord oeken voor. Het geluid is welliswaar zacht maar dat een lepelaar oekt is altijd te zien. Lepelaars bewegen hun snavel dan langzaam omhoog en tijdens het oeken houden ze de snavel horizontaal of iets omhoog en wordt de snavel licht geopend. Florent Lagarde, boswachter in Réserve Naturelle, Marais d’Orx (Landes, France) heeft het geluid ook gehoord en beschreven. Als hij het nabootst klinkt het als een soort zacht getoeter waar je ook een zacht huh? in zou kunnen horen. Theunis Piersma en Petra de Goeij hebben het ook gehoord en gezien toen ze bij Florent op bezoek waren in Marais d’Orx. Het is opgevallen dat lepelaars met name oeken vlak voordat ze vertrekken. Het idee heeft nu postgevat dat deze dieren overleggen over het moment van vertrek en de te volgen route. Op deze beelden, gemaakt met een webcam in Birdcenter Urdaibai in noordwest Spanje bij Guernica iets ten oosten van Bilbao is dit oeken mooi te zien. (met dank aan Edorta Unamuno).

Oekende lepelaars. De eerste oek komt voor in seconde 0:05 - Bron: Urdaibai Bird Center