In 2023 heeft de Werkgroep Lepelaar, in samenwerking met Rijks Universiteit Groningen - BirdEyes, de lokale natuurbeschermingsorganisaties en de bemanningen van de Asterias en Harder, 671 lepelaarkuikens een kleurring gegeven. De meesten zijn geringd op de Waddeneilanden en in de Delta, maar ook is er geringd bij Onderdijk Vooroever en op de Kinseldam. Naast dat we ze geringd hebben, zijn ze ook gemeten, gewogen en hebben we monsters genomen voor vogelgriep. Zo’n 800 vrijwilligers in Nederland, Europa en Afrika hebben kleurringen afgelezen en doorgegeven. Alle data zitten weer in onze database. Op Texel, Griend, Schiermonnikoog, Rottumerplaat en op de Kinseldam hebben we ook 5 adulten en 19 juveniele vogels kunnen zenderen met een GPS-tracker.

Iedereen kan de lepelaars bijna ‘’live’’ volgen via de Animal Tracker-app en via https://maps.nioz.nl/spoonbills-NL/ . In aanvulling hierop kan iedereen door recente en historische lepelaarzender-gegevens browsen via de Global Flyway Network website. https://www.globalflywaynetwork.org/tracks/species/Platalea%20leucorodia

De gezenderde lepelaars hebben veel beleefd. Zie ook de vele andere nieuwsberichten op onze website.

De lepelaars zijn dit jaar erg laat uit hun broedgebieden en voorverzamelplaatsen in Nederland vertrokken. De vraag is of dat met het warme weer in september en oktober te maken heeft gehad. De hele trek naar het zuiden was bijzonder. Kijk maar eens zelf op de verschillende websites en apps, die elkaar aanvullen. Hieronder een kort overzicht over wat de situatie eind december was voor twee lepelaars.

Meep

Te beginnen met Meep, een jonge lepelaar die op Griend is gezenderd in juni. Hij of zij is heel lang in Friesland gebleven, voornamelijk langs de kust van het IJsselmeer.

Op 15 oktober vertrok hij/zij naar Zuid Holland waar hij/zij eerst naar een poldertje aan de Rotte ging en een maand later naar de Nieuwe Driemanspolder (N3MP) verhuisde. In deze van boerenland in watervogelparadijs omgetoverde polder is hij/zij gebleven.

Meerdere mensen hebben haar opgezocht om te zien of hij/zij alleen was of in een groep. Dat varieerde van 80 lepelaars in noord-west Friesland tot twee in de Nieuwe Driemanspolder.

Meep is de meest noordelijk overwinterende gezenderde lepelaar in 2023.

Niroumi

De meest zuidelijke is Niroumi, een volwassen vrouwelijke lepelaar van Schiermonnikoog. Ze heeft de naam Niroumi gekregen toen we haar vingen en ze al kleurringen bleek om te hebben, die aangaven dat ze in Mauritaniё op de Banc d’ Arguin op het eilandje Niroumi overwinterde in 2022. Niroumi heeft Schiermonnikoog op 23 juni (al of niet met haar jongen) verlaten en is tot 5 september vooral aan de Groningse Kust bij Hornhuizen gebleven met wat uitstapjes naar de Lauwersmeer. Via de kust van Belgiё en Frankrijk kwam ze op 9 september aan in de delta van de Gironde, zakte af naar het natuurreservaat Le Teich, waar ze bijna een maand verbleef . Op 5 oktober vertrok ze naar zuid Spanje, naar de zoutpannen van het Parque Natural La Bahia de Cadiz. Dat is de plek waarvandaan de lepelaars die in Afrika overwinteren vertrekken. Zie de website https://limesplatalea.blogspot.com

Ieder jaar staan op het dak van een hotel in het zuid Spaanse dorpje Chiclana, honderden vrijwilligers de lepelaars die vanuit Europa naar Afrika trekken te tellen. Elke dag zijn er minimaal drie vrijwilligers die de grootte van de trekkende lepelaargroepen, de aantallen juvenielen (met zwarte vleugelpunten) en de weersomstandigheden noteren. Hoogstwaarschijnlijk is Niroumi door deze vrijwilligers gezien op 20 oktober toen ze daar langs vloog. Ze is op 21 oktober geland in de monding van de Tensift rivier in Marokko, en al weer doorgevlogen op 22 oktober naar de monding van het riviertje Massa ten zuiden van Agadir. Daar is ze gebleven. Ze is niet doorgevlogen naar de Banc d’ Arguin in Mauritaniё.

En zo valt er over alle gezenderde lepelaars een kort of lang verhaal te vertellen. Het was een raar najaar, zoals al geschreven waren de lepelaars laat met de trek, en de meeste lepelaars zijn blijven hangen in Frankrijk, Spanje en Portugal. De zware zuidwester stormen in oktober in Spanje en Portugal leidden ertoe dat binnen drie dagen 1 volwassen lepelaar in noord Spanje omkeerde en naar Frankrijk terug vloog en 2 jonge vogels in die storm dood gingen. Eentje heeft zich waarschijnlijk te pletter gevlogen tegen een windmolen boven op een berg in noord Spanje. In Spanje zijn vrijwilligers gaan zoeken naar de dode lepelaars, maar ze vonden alleen maar zenders terug, wat veren en afgebeten tuigjes. Meerdere jonge lepelaars hebben het einde van 2023 niet gehaald. We weten uit berekeningen van de overleving van de lepelaars dat 60% van de jonge lepelaars het eerste jaar niet overleeft (Lok et al. 2011) . Er zijn ook genoeg doodsoorzaken te bedenken: zo moet je de kunst van het zelfstandig eten onder de knie krijgen, leren vliegen en jezelf niet uitputten, hoogspanningsleidingen en windmolens vermijden, leren waar de jachtplaatsen in Frankrijk zijn en hopen dat je terecht komt op plekken waar voedsel is, En als je in Nederland blijft “duimen” op ijsvrij weer.

Wil je nog meer lezen en kijken over het lepelaaronderzoek in 2023, ga dan naar de website van de Nederlandse Ornithologische Unie, daar is een opname van de lezing die Petra de Goeij heeft gegeven op de Landelijke Vogel Dag in 2023 over Sinagote en andere lepelaars, lees het stuk in Trouw van Rob Buiter over het werk van de Werkgroep Lepelaar, luister naar het interview voor Vara’s Vroege Vogels dat Rob Buiter maakte op Griend en kijk naar het interview op RTV-Noord over Lepelaars in de Lauwersmeer. Lees ook het overige nieuws op onze website en onze vorige nieuwsbrieven uit 2023